1) Bitcoin geleceğin para birimi midir?
a. Hayır. Hiçbir ciddi finanscı böyle düşünmüyor. Dünyadaki para birimlerinin arkasında devletler vardır. Şu anda geleceğin ortak para birimi hakkında, IMF gibi kuruluşların saatlerce çalışarak akademik düzeyde hazırladığı bir sürü çalışma var. Bu çalışmalar gösteriyor ki, eğer olursa, ortak para birimi, dolar euro yen vs. gibi para birimlerinin oluşturduğu bir sepetten ibaret olacaktır. Bitcoin, tam tersine, tüm para birimlerine rakiptir. Hukuksal dayanağı yoktur. Devlet güvencesi altında değildir. Vergilendirme problemi vardır. Bitcoin’in geleceğin para birimi olacağını düşünüyorsanız, finans bilgisi olarak gülünç konumdasınız.
2) Bitcoin balon mudur?
a. Bitcoin bir süper balondur. Bir varlığın, nakit akışı üretsin, ya da altın gibi sürekli yerinde dursun; fiyatının içsel (ya da basitce tarihi) değerinden, çok kısa vadelerde, kat kat fazla artması işine balon diyoruz. Bunlara örnekler arasında: 2000 yılında içi boş internet firmalarına pazarın yüksek fiyatlar vermesi sonucu oluşan internet balonu, 2007 yıllarındaki, ev fiyatlarını birkaç senede 3-4’e katlayan, Amerika’daki emlak balonu, ya da 2010’lardaki altın balonu sayılabilir.
b. Balon psikolojisi enteresan bir olgudur. Diyelim elimde 1 dolara sattığım domatesler var. Ben bu domateslerin tanesinin gelecek sene 100 dolar edeceğini söylüyorum. Ve gelecek sene bu domateslere bir sürü insan 100 dolar verebileceğini söylüyor. Derken domateslerin fiyatı 1.000 doları sonra da 10.000 doları buluyor. Bu aşamada sadece domatesin fiyatı arttığı için, bir sürü insan, “Bugün alır sonra tepe yapınca satar kar ederiz” mentalitesiyle domates alır.
c. Balonlar eninde sonunda patlarlar. Hesap, o balon patlarken, parti bitip ışıklar kapandığında hala partiyi terk etmemiş olanlara kesilir.
3) Bitcoin balonuna yatırım yapmalı mı?
a. Bitcoin’e yatırım yapmak bir kumardır. Kumar oynayanlar iyi bilir. Diyelim bugün 1000 dolarlık Bitcoin aldınız. Yarın bu Bitcoin 10.000 dolar ettiğinde, bu işten çıkmayacaksınız. Çünki 10.000 doları 100.000 dolar yapma ihtimaliniz vardır. Fiyatın yaptığı zirveler ancak geçmişe dönük analizde görülür. Bitcoin’in geleceğe dönük olarak nerede zirve yapacağını önceden göremezsiniz. Diyelim ki 10.000 doları yeterli bulup çıktınız. Eğer çıkarsanız, fiyat 20.000 dolar ettiğinde “Tekrar gireyim” diye düşünecek yine gireceksiniz.
b. Ola ki Bitcoin’i aldınız ve fiyat 500 dolara düştü. Bu sefer nasılsa çıkar diyecek bekleyeceksiniz. Sonra fiyat 250 dolara düşünce, bu saatten sonra çıkılmaz diyeceksiniz. Sonunda ne zaman çıkacaksınız? Tüm paranız bittiğinde. Kumar oynayanlar iyi bilir.
c. Bu tür kumarları yatırım felsefeniz haline getirdiyseniz, yani yükselen şeylere yatırım yapıyorsanız, eninde sonunda birkaç “fırsat”tan kar etseniz de, sonunda bir “fırsat” elinizdeki her şeyi alıp götürecektir.
d. Yükselen şeylere yatırım yapma stratejisi uzun dönemde tüm sermayenin kaybına neden olur.
e. Eğer illaha kumar oynanacaksa, net varlığın sadece küçük bir kısmı ile (yani kaybetmekten çekinmeyeceğiniz bir kısmı ile) kumar oynanmalıdır. Aynı zamanda, her kumarda olduğu gibi, Bitcoin kumarında da masadan kalkmayı ve geri oturmamayı bilmek gerekir.
4) Bitcoin balonsa ne zaman patlar?
a. Balonlar genellikle Ayşe Teyze de “Yahu Bitcoin diye bir şey var, yatırım yapsak mı?” dediği zaman geldiğinde patlar.
b. Eninde sonunda Bitcoin, büyük ölçekte, yasaklanacaktır. Örneğin Amerika, Bitcoin dolara rakiptir ve bize zarar veriyor, ya da vergilendiremiyoruz onun için yasaktır diyecektir. Bu haberin gelmesinden bir gün sonra, elinizdeki Bitcoin’leri satacak kimseyi bulamayacaksınız.
c. Peki bu haber olunca ne olur? Bitcoin’in fiyatı bir günde %50 düşebilir, pazarın vereceği fiyat, gelen haberin ciddiyetine göre, birkaç hafta içinde 1 dolarları bulabilir.
5) Bitcoin daha ne kadar yükselir?
a. Burada kimse doğru tahminde bulunamaz. Bazıları bana Bitcoin’in zaten 10 kat prim yaptığını, yatırım fırsatının çoktan geçtiğini söylüyor.
b. Ben daha taksicimin, ya da Ayşe Teyze’min Bitcoin yatırımı yapmamış olmasından dolayı, bu sene (eğer büyük bir haber patlak vermezse) Bitcoin’in daha da yükseleceğini zannediyorum.
Aziz ŞAHİN
ATİK Genel Başkanı